مقایسه مقدار جذب فلز سرب در اندام های مختلف (ریشه، ساقه و برگ) نهال های یکساله دو گونه بلوط ایرانی(quercus brantii) و بنه (pistacia atlantica) به روش محلول پاشی

فلزات سنگین، عناصری با وزن اتمی زیاد هستند و مقادیر زیاد این فلزات ممکن است برای موجودات زنده مضر باشد. سرب یکی از مهم ترین این فلزات است که هم در منابع آب و خاک و هم در هوا پراکنش وسیعی دارد و ممکن است مشکلات مختلفی را برای سلامت انسان ایجاد کند. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی توان زیست پالایی سرب توسط دو گونۀ بلوط ایرانی (quercus brantii) و پستۀ وحشی (pistacia atlantica) است. به این منظور، نهال های یکسالۀ آنها با غلظت های مختلف 0، 50، 250، 500، 1000 و ppm 2000 از آلایندۀ سرب (نیترات سرب) تیمار شدند. این تحقیق در قالب طرح فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور، نوع گونه و سطوح غلظت مصرفی با سه تکرار اجرا شد. زمان اعمال آلودگی ها در آخر خرداد بود، به این صورت که 100 میلی لیتر از محلول نمک نیترات سرب با غلظت های تهیه شده، بر روی هر نهال گلدانی طی سه مرحله با فاصلۀ زمانی هفت روز، پاشیده شد. سپس با استفاده از روش جذب اتمی مقدار آلایندۀ تجمع یافته در نمونه های برداشت شده از برگ، ساقه، ریشه و خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که دو گونۀ جنگلی بنه و بلوط ایرانی در ارتباط با انباشت آلایندۀ سرب در ردۀ گیاهان ابرجاذب قرار گرفتند. با توجه به میانگین های جذب اندامی برای برگ مرداد و مهر، گونۀ بنه دارای بیشترین مقدار جذب برگی بود، درحالی که بیشترین مقدار جذب ریشه ای مربوط به گونۀ بلوط ایرانی بود. مقدار جذب آلاینده در برگ ها نسبت به ریشه، ساقه و خاک، بیشتر به نوع گونه و غلظت مصرفی بستگی دارد. معنی دار بودن اختلاف مقادیر جذب سرب بین برگ مرداد و مهر در گونۀ بنه از غلظت  ppm 250 به بالا است، در حالی که در غلظت های دیگر، این اختلاف معنی دار نیست و به نظر می رسد این موضوع نشان دهنده عدم انتقال سرب به ساقه در غلظت های کم در این گونه است.